Het Oxford-vaccin van AstraZeneca zou het werkpaard van de vaccins worden: een kans voor het grootste deel van de bevolking. En ja, het vaccin is makkelijker te bewaren, maar verder valt het een beetje tegen: het was later klaar en is minder effectief dan de concurrenten. Ook de verwachte leveringen worden af ​​en toe aangepast.

Ook dinsdag waren er tegenstrijdige berichten over de aantallen: het ministerie van Volksgezondheid sprak de verwachting uit dat AstraZeneca de komende maanden miljoenen doses minder kan leveren. 's Avonds ontkende het farmaceutische bedrijf en zei dat het eerder beloofde bedrag van 180 miljoen doses voor de hele EU naar verwachting nog steeds wordt gehaald.

Een woordvoerder van AstraZeneca Nederland erkent dat er soms problemen zijn. "Vanwege de complexiteit van de vaccinproductie en omdat we hoge eisen stellen aan kwaliteit en veiligheid, worden sommige partijen niet goedgekeurd. Dit kan leiden tot schommelingen in de productie."

Ben van der Zeijst, emeritus hoogleraar vaccins en voormalig topman van het RIVM, noemt de wispelturige berichten over de bevallingen van AstraZeneca begrijpelijk. "Het gaat om de productie van biologische producten en die heb je nooit 100 procent onder controle. Er zijn onzekerheden over de opbrengsten, daar moeten we helaas aan wennen."

Ook de productie van AstraZeneca-vaccins is volgens Van der Zeijst vrij ingewikkeld. “Eerst worden cellen gekweekt in roestvrijstalen vaten, waaraan adenovirus met informatie over het coronavirus spike-eiwit wordt toegevoegd. De cellen en het virus vermenigvuldigen zich vervolgens. Na een tijdje zijn de cellen dood en heb je een vat vol dode cellen en virus. dat moet je scheiden en zuiveren, want je wilt het virus behouden."

Het proces van het kweken van de cellen vindt plaats op ongeveer tien plaatsen in de wereld. De twee dichtstbijzijnde locaties zijn een fabriek in Leiden en een in Seneffe in België. Het is vooral het zuiveringsproces waarvan Van Der Zeijst vermoedt dat het wel eens mis gaat. "Elke partij uit zo'n vat moet dezelfde samenstelling hebben om vrij te komen. Dat zuiveringsproces is lastig. Ook de opbrengst kan per vat verschillen."

Hoogleraar vaccinontwikkeling Gideon Kersten van de Universiteit Leiden verbaast zich ook niet dat het mis gaat. "Het is deels speculatie, maar ik weet dat wanneer de productie wordt opgeschaald, nieuwe vaten getest en gevalideerd moeten worden. Dat kost tijd en vooral zijn er problemen." Als de scheiding klaar is, moet het vaccin in flesjes worden afgevuld, daar zijn aparte fabrieken voor.

De vraag blijft dan: waarom belooft AstraZeneca bepaalde aantallen vaccins als het zo onzeker is? Dat vraagt ​​Van Der Zeijst zich ook af. Volgens hem is het productieproces bij AstraZeneca vergelijkbaar met dat bij Janssen (dit vaccin is nog niet toegelaten in de EU). Maar dat bedrijf communiceert heel anders over de verwachte leveringen. "Ze zeggen alleen dat ze niets langer dan een maand van tevoren kunnen beloven", zegt Van Der Zeijst.

Het recept van AstraZeneca afdwingen en vervolgens extra fabrieken bouwen om meer te produceren is, zegt hij, zinloos. “In Leiden bouwt het bedrijf Halix nu vier extra vaten voor het maken van de vaccins van AstraZeneca, waar ze al een half jaar aan werken. Dat zijn dus de meest ervaren mensen die er zijn. Een nieuwe bouw je dus echt niet zomaar. fabriek."

Hoe is het mogelijk dat concurrent Pfizer succesvoller is in het leveren van een constante stroom Pfizer/BioNTech-vaccins? Dit farmaceutisch bedrijf levert nu in het eerste en tweede kwartaal twee keer zoveel vaccins in Nederland als AstraZeneca. Hier hangt wel een prijskaartje aan: het Pfizer-vaccin is per dosis ruim 7 keer duurder dan AstraZeneca.

“Pfizer is een veel meer ervaren producent van vaccins, AstraZeneca is relatief nieuw in die markt. Daarnaast is het maken van RNA-vaccins zoals die van Pfizer en Moderna veel makkelijker. RNA maken en vervolgens verpakken in vetbolletjes is simpelweg minder gevoelig voor fouten ’, zegt Van der Zeijst. "Je kunt nu zien dat de productie van de RNA-vaccins enorm is toegenomen. Andere fabrikanten zoals Sanofi en Novartis gaan ook Pfizer-vaccins produceren."

Professor Kersten denkt dat we moeten wennen aan de fluctuerende productie, ook aan vaccins die nog moeten worden goedgekeurd. "Je kunt erop rekenen dat er dingen gebeuren die je niet kunt voorspellen."

Donderdagmiddag zal de CEO van AstraZeneca, Pascal Soriot, zijn vaccin toelichten in het Europees Parlement.

Een van de schepen kapseisde. Het is niet bekend hoeveel mensen aan boord van dat schip waren.

In dit liveblog houden we je vanaf maandag 13 december op de hoogte van het belangrijkste coronanieuws uit binnen- en buitenland.

Nieuws, weer, verkeer: met dit overzicht begin je goed geïnformeerd aan de dag.